zaterdag 31 januari 2009

Granada: Recuerdos de l'Alhambra

Een reis naar Andalusië is een reis door de tijd. Zeker in Granada, de stad van tolerantie en verraad, van verfijnde cultuur en bruut geweld, van dappere ridders en wijze geleerden. Stad van moslims, katholieken en joden. Overal zie je de getuigen van al-Andalus - de zeven eeuwen Arabische aanwezigheid en van de Spaanse reconquista (herovering) door de Reyes Católicos Ferdinand II van Aragón en Isabella I van Castilië. Maar Granada is vooral een stad gedomineerd door het Alhambra. Gaf het rode fort een veilig gevoel van bescherming tegen de vele vijanden buiten de muren? Of voelde men zich gecontroleerd en bespied, eerst door de Arabische sultan en later de katholieke heersers?
Geschiedenis is het verhaal van mensen, zowel van ambachtslieden in kronkelige straatjes als van koninklijke mensen in paleizen. Daarom een droef verhaal over twee koninklijke mensen in de laatste jaren van al-Andalus - ik vertel het na aan de hand van verschillende bronnen.
Het verhaal van Boabdil en Morayma
{Dit is het verhaal van Morayma waarvan de schoonheid werd geroemd door de dichters. Morayama met het aanminnige gezicht, de grote ogen en de weelderige armen, heupen en taille. Volgens de kroniekschrijvers waren ‘weinig vrouwen zo ongelukkig als de tedere Morayma’. Ze was 15 toen ze huwde met Boabdil, de laatste troonopvolger van het Moorse koninkrijk van Granada. Een paar dagen na de bruiloft wordt Boabdil, door zijn moeder Fatima aangespoord tegen zijn vader te rebelleren, door de sultan, zijn vader, in de gevangenis geworpen. De jonge bruid wordt verdreven uit het Alhambra naar een carmen – een groot huis met een tuin - in de Albayzin, de Arabische buurt van Granada.
Morayma zou nooit meer proeven van de geneugten van de troon want het is de tijd van de
reconquista – de herovering van Spanje op de Arabieren. 1482 - het jaar dat Boabdil zich tot nieuwe koning uitroept - is ook het begin van de veldtocht van de Reyes Católicos Ferdinand en Isabella tegen Granada, de enige stad die nog niet overwonnen is. Aanvankelijk lukt het Boabdil om de christenen te verslaan. Maar in 1483 wordt hij gevangen genomen. Weer moet Morayma, nu met haar zoon Ahmed, net 1 jaar oud, naar de carmen. Vanaf haar Mirador de la Esperanza staart ze lange uren naar het Alhambra, waar ze zo kort koningin was.
Om tactische redenen laten de Castillianen Boabdil weer vrij. Hij keert terug naar Granada maar moet zijn zoon Ahmed, inmiddels 2 jaar, als onderpand achterlaten. Ahmed zal zijn moeder Morayma pas terugzien na de val van Granada – hij is dan negen jaar oud, spreekt geen Arabisch en opgevoed als christen. Als Boabdil in 1489 weigert Granada over te leveren aan Ferdinand en Isabella volgt een lange belegering. Op 2 januari 1492 is met de val van Granada de reconquista voltooid. Boabdil en zijn gevolg verlaten het Alhambra. De plek waar Boabdil een laatste blik geworpen zou hebben op Granada heet nog steeds el último suspiro del Moro ("de laatste zucht van de Moor"). Zijn moeder Fatima zou hem toegebeten hebben: "Huil als een vrouw om wat je als een man niet kon verdedigen." En "Zoek je toevlucht in de schoot van je vrouw nu je geen koninkrijk meer hebt”.
De Katholieke Koningen sloten met Boabdil een overeenkomst: hij mocht in Spanje blijven en zijn rijkdommen behouden. Maar de Castillianen verbraken hun belofte en dwongen hem tot ballingschap buiten Spanje. In oktober 1493 vertrokken Boabdil met zijn familie en een klein klein gevolg naar Noord-Afrika. Zonder Morayma – volgens een kroniekschrijver "de enige vrouw die Boabdil bemind had en de enige die het lijden van zijn ballingschap draaglijk had kunnen maken". Zij overleed een paar dagen voor het vertrek. Ze werd begraven in de moskee van Mondújar. Boabdil verkocht een aantal bezittingen zodat de ulemas elke dag in de moskee zouden bidden voor zijn vrouw. Kort na het vertrek van Boabdil namen de Castillianen het geld in beslag en gebruikten dit voor de bouw van een kerk op de plaats van de moskee. Zo eindigt het verhaal van Morayma, de tedere …
}
En hoe ging het verder met de geschiedenis? Kort na de verovering van Granada breken Ferdinand en Isabella hun belofte om de joden en moslims van Granada met rust te laten. De Joden werden voor de keuze gesteld zich te laten dopen of het land te verlaten. Veel Joden bekeerden zich tot het christendom maar sommigen van hen blijven - in het geheim - hun joodse gewoonten voortzetten. Tussen de 160.000 en 400.000 (Sefardische) joden verkiezen de exodus. In 1499 worden ook de moslim tot het Christendom gedwongen. Wie geen christen wilde worden moest het land verlaten.

Maar het Alhambra is meer dan een plek van macht en intrige. Het is fort en lusthof ineen. Het toont de verfijning van de Moorse beschaving - veilig omsloten door hoge vestingsmuren. Oosterse paleizen, patio’s en badhuizen, schitterende mozaïeken en pleisterwerk met bloemmotieven en Arabische calligrafie. Tuinen vol sinaasappelbomen, mirtestruiken, rozen en oleanders. Alles in een adembenemend samenspel tussen architectuur en natuur, tussen stenen, bomen, vijvers en fonteinen.
De lucht zinderde niet van de hitte en de lucht was niet strakblauw toen wij langs groene mirtestruiken en sinaasappelbomen vol oranje vruchten wandelden. De oleander bloeide niet en hagelstenen geselden de marmeren tegels. En het leek wel of de Arabieren na vijf eeuwen terug waren gekeerd ...
Ik sluit tot slot even de ogen en luister naar Recuerdos de l'Alhambra van Francisco Tàrrega ...

zaterdag 24 januari 2009

Andalusie


Een paar daagjes weg naar Andalusië. Waar de Spaanse Schonen nu weggedoken zitten aan de haard. De luchten grijs zijn als in het Noorden. De fonteinen rusten voor de winter en de olijfbomen ratelen in de wind.
Maar alleen al de klank van de steden Granada en Cordoba doet verlangen naar de geur van saffraan, de muziek van flamencogitaren en de gedichten van Frederico Garcia Lorca. En maakt nieuwsgierig naar wat rest van het het glorieuze al-Andalus, de zeven eeuwen van vredig samenleven van moslims, christenen en joden, een tijd van ongekende tolerantie en bloei van kunst en wetenschappen.
Mooi Andalusië maar ook arm Andalusië waar de aarde nog steeds weent om de vele, te vele onschuldige doden in haar ontstuimige geschiedenis ...
De Profundis
De honderd gelieven
zijn eeuwig ingeslapen
onder de dorre aarde.
Lange rode paden
gaan door Andalusië.
Córdoba heeft groene gaarden
vol olijfbomen om kruizen
ter herinnering te plaatsen.
De honderd gelieven
zijn eeuwig ingeslapen.
(Uit: Federico García Lorca, Voor duizend verliefden van hart, vertaald door Barber van de Pol)

vrijdag 23 januari 2009

De Kleurenschema's van Kris



Op zoek naar mooie kleurenschema's? Kijk dan eens bij Kris's color stripes. 'Kris' voorziet op haar blog afbeeldingen, foto's, voorwerpen die ze mooi vindt van bijpassende kleurenstrepen. Heel verrassend en inspirerend.
Maar op haar blog is meer te zien, bijvoorbeeld haar eigen werk zoals het wondermooie Textile Notebook op de foto hierboven. Kijk op haar blog naar de logs van 5 en 17 november 2008.

dinsdag 20 januari 2009

Topsy Turvy - "We chose hope"


Topsy Turvy betekent 'ondersteboven'. En Amerika is nu ondersteboven - maar dan in positieve zin. ChangeHope en vasthouden aan idealen zijn de sleutelbegrippen waarmee Barack Obama het tij wil keren. Het leek mij mooi om ter ere van de inauguratie van de eerste zwarte president van de VS een Topsy Turvy Doll te maken, een omkeerbare pop. Je denkt 1 pop vast te hebben maar als je haar rok opslaat, blijkt er een andere pop verborgen te zitten. Zo'n twintig jaar geleden kocht ik een dun boekje met patronen maar deed er steeds maar niets mee. In september kocht ik een kit - een restant van een beurs - bij Laura's Quilt-Atelier in Amersfoort.
De oorspronkelijke Topsy-Turvy Doll dateert van vóór de Amerikaanse Burgeroorlog. De pop gaf de raciale verhoudingen weer: aan de ene kan de witte nette meesteres van het huis, aan de andere kant haar sober geklede zwarte dienstmeid. Turn me up and turn me back, first I'm white, and then I'm black.
Er bestaan verschillende verklaringen voor de oorsprong van de pop. Het zou slim speelgoed zijn voor slavenkinderen die niet met zwarte poppen mochten spelen. Anderen denken dat ze aan witte kinderen werden gegeven om als meid te dienen voor hun andere poppen. Of ze werden gemaakt door zwarte mammies om de twee categorieën van kinderen die zij verzorgden uit te beelden: de zonen en dochters van hun meesters, en die van hun eigen vlees en bloed. Hoe dan ook, zij weerspiegelde de duidelijke contrasten tussen de twee rollen en de verschillende behandeling die witte en zwarte kinderen speelden/kregen.
En nu is alles anders en zal de nieuwe, zwarte first lady in het Witte Huis bediend worden door wit personeel. Wat zou het mooi zijn als de Topsy Turvy Doll het symbool werd van gelijkheid: Men are born and remain free and equal in rights.
Tegenwoordig worden poppen verkocht die sprookjes uitbeelden, bijvoorbeeld Roodkapje en de wolf (vorig jaar kocht ik er een in de Hema).
Als je zelf aan de slag wilt: hier staat een patroon voor een gebreide Topsy Turvy. Hier een gehaakte Topsy Turvy met aan de ene kant Roodkapje en de andere Grootmoeder.

zondag 18 januari 2009

Onafscheidelijk


Het was niet alleen uit angst voor bevriezende vingers dat ik al voor ik aan deze mitaines uit het boek Kristin Knits begon, besloot ook 'echte' handschoenen te breien. Meteen toen ik de winkel uitstapte met roestbruine en lindegroene wol realiseerde ik mij dat die kleuren helemaal niet pasten bij mijn Nepalese sjaal. Mijn sjaal en ik zijn namelijk onafscheidelijk. Hij is gemaakt van de zachtste wol van het yakschaap en reisde helemaal uit de Nepalese Himalaya mee in de rugzak van mijn Avontuurlijke Zoon. Bij het ontijt is het een omslagdoek tegen de ochtendlijke kilte, buiten een sjaal die beschermt tegen de guurste wind, 's avonds een plaid om onder weg te kruipen, 's zomers een picknickkleed. Hij is zo mooi & begeerlijk dat vreemden mij er vaak over aanspreken. Laatst nog de fotograaf tijdens een conferentie. Kortom, als ik naar een verlaten eiland verbannen word, neem ik hem mee. En als het een koud eiland zou zijn ook deze bijpassende handschoenen die ik breide naar een model uit het boek Kristin Knits ...

vrijdag 16 januari 2009

Textielalfabet

De Japanse Shunichiro Nakashima is een 'borduurkunstenaar' en ontwerper van textiel en juwelen. Hij werkt met textielvezels, draad, kralen en plastic. Hij borduurt, weeft, knoopt en verft zilver en gouddraad zelf.
Zo luchtig & vluchtig kunnen letters zijn ...

woensdag 14 januari 2009

vrolijke winter

Ik was net voor de vrieskou begonnen aan deze mitaines uit het heerlijke boek Kristin Knits dat ik onlangs in de Slegte vond. Het boek staat vol handschoenen, sokken, sjaals, mutsen en vesten in spetterende kleuren. Met patronen van Kristin Nicholas tover je de somberste winterdagen om tot een vrolijk festijn. Heb je een beetje een winterdip? Neem dan even een kijkje in haar shop en laat je opvrolijken door de regenboogkleuren van haar prachtige julia yarn. In haar boek werkt Kristin Nicholas met haar eigen merk wol maar ik gebruikte Rowan Pure Wool DK.
Vingerloze handschoenen zijn niet zo prettig op de fiets als het vriest dat het kraakt. Maar nu de winterpret weer (even?) voorbij is, kan ik tenminste mijn nieuwe mitaines aan ...

maandag 12 januari 2009

Verloren maandag


Gisteren heb ik uit Antwerpen twee worstenbroodjes meegebracht. Het is vandaag namelijk Verloren Maandag. Verloren Maandag valt op de maandag na de eerste zondag na Driekoningen en wordt vooral in Antwerpen in ere gehouden. Antwerpenaren eten dan worstenbrood of appelbollen. Maar vergis je niet - het Vlaamse worstenbrood lijkt totaal niet op het Hollandse saucijzenbroodje. En eerlijk gezegd verkies ik het Vlaamse broertje ...

zaterdag 10 januari 2009

Wintertijd

Een zonnig winterweekend. Ik wens iedereen een fijne tijd. Ofwel buiten, schaatsend bijvoorbeeld (ikke niet!!) zoals op bovenstaand tafereel dat ik hier vond. Ofwel binnen maar misschien niet zo fanatiek als deze vrouw gefotografeerd door de Australische (in Antwerpen geboren) Magdalena Bors...

dinsdag 6 januari 2009

Noah's Ark (10): leeuwen/lions

Nu dit tiende tafereeltje van Lynette Andersons Noah's Ark Free Stichery BOM af is, ben ik weer helemaal bij. Nog twee tafereeltjes te gaan en dan is het project afgelopen. Jammer!
De leeuwen - die er allesbehalve gevaarlijk uitzien - doen mij denken aan een anekdote van een paar jaren geleden. Een geschrokken Zeistenaar belde de politie dat hij een leeuw - waarschijnlijk ontvlucht uit het nabije circus - had zien rondlopen. De politie rukte meteen uit met groot materieel. Helikopters speurden de omgeving af. Auto's met megafoons waarschuwden de omwonenden binnen te blijven om niet verscheurd te worden door het vervaarlijke beest. Uiteindelijk werd de leeuw gevonden. Alleen, het bleek een man in leeuwenpak te zijn op weg naar een feestje ....
Having finished this tenth scene I am back on track with Lynette Anderson's Noah's Ark Free Stichery BOM. Two more scenes to go before the project ends (to my regret!) ...
The lions – who look anything but dangerous - remind me of an anecdote I read a few years ago. A shocked inhabitant of Zeist called the police with the message that he had spotted a lion - probably escaped from the nearby circus. The police left immediately with heavy equipment. Helicopters searched the area. Cars with megaphones warned the residents to stay inside in order not to be torn apart by the dangerous animal. Eventually, the lion was found. Only, it turned out to be a man in a lion costume heading for a party ....

zondag 4 januari 2009

2009: voornemens

Ik zeg wel dat ik voor 2009 geen voornemens heb, maar stiekem heb ik ze natuurlijk wel. Zo lijkt het mij heerlijk een opgeruimd huis te hebben met niks teveel en alles makkelijk vindbaar. Ik heb daarom alvast 2 dingen gedaan. De blog Unclutterer toegevoegd aan mijn blogreader (een pas door mij ontdekt, handig en tijdsbesparend hulpmiddel!) en de kleerkasten van M en mij opgeruimd. Dat eerste duurde een paar seconden, het tweede meer dan een dag. Bij het opruimen heb ik vier stapels gemaakt: 1) (wassen en) terughangen/-leggen, 2) wegbergen voor slanker tijden, 3) weggeven en 4) naar containerpark. Stapel vier was teleurstellend klein maar ik was wel tevreden over een grote plastic tas met kapotte en eenzame sokken.
Echter ...
Gisteren kocht ik de nieuwe Brigitte, het - mag ik dat zo zeggen? - 'betere' Duitse Damesblad (met naast de gewone items als mode, koken, reizen - veel goede, geheime tips! - ook aandacht voor literatuur, film, muziek, politiek en maatschappelijke thema's). De rubriek 'Kreativ' in het eerste nummer van dit jaar laat zien hoe je met oude sokken en handschoenen een Streichelzoo met sokkendieren (zie de foto boven) kan maken - 'Er wärmt nicht mehr Hände und Füße - sondern das Herz'. [voor de werktekeningen op de foto's van de Brigittesite klikken]
Kortom: de tas met sokken heb ik nog maar niet weggebracht ...
Trouwens, in de Brigitte staat ook het nieuwe Brigitte Dieet - die tas met kleren voor slanker tijden moet ik misschien ook maar niet te diep wegbergen ...

zaterdag 3 januari 2009

2009: Mimosa


Natuurlijk laat ik mij - evenmin als jij - leiden door wat trendwatchers zeggen. Maar het is altijd interessant te horen wat over de tijdsgeest wordt gezegd .... Zo is volgens Pantone - de internationale autoriteit op het gebied van kleur in de ontwerpindustrie - PANTONE® 14-0848 oftewel mimosageel, de kleur voor 2009. Mimosageel is
“a warm, engaging yellow which embodies hopefulness and reassurance in a climate of change (...) The color yellow exemplifies the warmth and nurturing quality of the sun, properties we as humans are naturally drawn to for reassurance (...) Mimosa also speaks to enlightenment, as it is a hue that sparks imagination and innovation. Mimosa is a versatile shade that coordinates with any other color, has appeal for men and women, and translates to both fashion and interiors. Look for women’s accessories, home furnishings, active sportswear and men’s ties and shirts in this vibrant hue."
Ik was verheugd toen ik dit las. Niet dat geel mijn lievelingskleur is. Maar na een moeilijk jaar met veel droevige momenten kan ik wel een jaar met hoop gebruiken. Nieuwsgierig of Pantone echt weet hoe het hart van de wereld klopt, googelde ik naar wat trendgoeroe Lidewij Edelkoort voor 2009 in haar glazen bol zag. En ja hoor! Hier las ik dat in de zomer veel bloemenprints van mimosa en rozen te zien zullen zijn op jassen, jurken, rokken en tunieken. Er zal veel aandacht zijn voor folklore en handwerk. Dat belooft! Ik word er nu al vrolijk - en hoopvol! - van ...
En nu wens ik iedereen een blij, warm en hoopvol 2009 toe!!!